Chuyện nhỏ – Bài học lớn

Chợt nhớ một câu chuyện có liên quan, xin kể lại sơ lược (vì đọc đã lâu nên có thể quên một số chi tiết), để cả nhà cùng nghe cho vui

Đức Thầy Huỳnh Phú Sổ (Phật giáo Hòa Hảo), trong một lần đang trị bệnh cho bà con, cần dùng một ít lá Mít, nên nhờ anh em bạn tu đi hái giúp.

Khi người ấy mang lá về, Thầy xem rồi nhẹ nhàng nhắc:

❝Sao Thầy chỉ dặn hái lá cây thôi, mà anh lại bẻ cả nhánh cây?
Mình cần gì thì dùng nấy, không nên phí phạm.
Cỏ cây cũng quý và cũng có cảm xúc.
Mình cần lá thì chỉ nên hái lá thôi, đừng bẻ cành – để sau này cây còn tiếp tục ra lá mới.❞

Người bạn tu nghe vậy liền vâng dạ và hứa lần sau sẽ làm đúng như lời Thầy dạy.

Nhìn từ góc độ y học – dược lý

Nếu nhìn ở khía cạnh tâm linh, ta có thể dễ hiểu lầm và tự dẫn mình vào chỗ mê tín – dị đoan, điều này cần tránh.

Ở đây, ta có thể hiểu theo góc nhìn y học:
Mỗi bộ phận của cây đều có dược tính riêng, và sự khác biệt giữa các bộ phận là rất lớn.

Vì mỗi phần trên cây – như rễ, thân, lá, cành, hoa, quả – đều có chức năng sinh học riêng, nên tích lũy các hoạt chất khác nhau, dẫn đến công năng trị liệu khác nhau.

Ví dụ điển hình: Cây Dâu Tằm (Dâu ta)

Trên một cây Dâu ta, chúng ta có thể thu hái và sử dụng được nhiều vị thuốc quý từ các bộ phận khác nhau:

Lá Dâu (Tang Diệp):

• Vị đắng, ngọt – tính lạnh
  
• Công dụng: Tán phong, thanh nhiệt, lương huyết
  
• Trị: Cảm mạo, sốt, viêm họng, cao huyết áp, mất ngủ về đêm

Cành Dâu (Tang Chi):

• Vị đắng nhạt – tính bình
  
• Công dụng: Trừ phong thấp, thông kinh lạc
  
• Trị: Đau nhức xương khớp, chân tay co quắp
  

Quả Dâu (Tang Thầm):

• Vị ngọt chua – tính mát
  
• Công dụng: Bổ gan thận, dưỡng huyết, trừ phong
  
• Trị: Tiểu đường, mất ngủ, tóc bạc sớm
        Dùng lâu giúp: Khỏe người – Ngủ ngon – Trẻ lâu
  

Vỏ rễ Dâu (Tang Bạch Bì):

• Vị ngọt, hơi đắng – tính mát
  
• Công dụng: Thanh phế nhiệt, lợi tiểu, giảm ho
  
• Trị: Ho có đờm, hen suyễn, ho gà, phù thũng, tiểu tiện khó, cao huyết áp, băng huyết
  

Tầm gửi cây Dâu (Tang Ký Sinh):

• Vị đắng – tính bình
  
• Công dụng: Mạnh gân cốt, lợi huyết mạch, an thai, xuống sữa
  
• Trị: Đau lưng, mỏi gối, tê bại, động thai, ít sữa sau sinh
  

Bài học rút ra

Trên một cây Dâu ta thôi, đã có nhiều bộ phận dùng làm thuốc, mỗi phần lại có công dụng hoàn toàn khác nhau.

👉 Vậy nên khi sử dụng thuốc Nam, chúng ta cần học:

• Hiểu rõ dược tính của từng loại cây
  
• Biết rõ công dụng của từng bộ phận
  
• Nắm được cách thu hái – sơ chế đúng
  
• Dùng sao cho phù hợp với từng thể trạng và bệnh cụ thể
  

Thuốc Nam rất quý – rất tốt – và cũng rất mạnh
– Nếu dùng ít, như món ăn: tác dụng từ từ, nhẹ nhàng
– Nếu dùng liều cao như thuốc: cần hiểu rõ, hoặc có người hướng dẫn

• Cần lá thì dùng lá
• Cần cành thì dùng cành
• Cần dây leo, thậm chí là sâu bọ sống trên cây thì cũng phải hiểu rõ:

❝CẦN GÌ – LẤY THỨ ẤY
LẤY VỪA ĐỦ DÙNG❞

Như vậy là đúng với y lý

Và cũng phù hợp với lời dạy của những bậc Thầy chân tu

Lời kết

Nay nhân dịp nhà mình đang tìm và sử dụng lá Dâu ta (một vị thuốc hỗ trợ trong bài thuốc Bổ Thận Âm), cùng nhau học thêm một chút kiến thức xung quanh cây thuốc dân dã mà quý báu này.

    Thân,
Phước Vĩ
26.7.2025